อย่าตื่น! 'กัมมันตรังสี'

การผลิตพลังงานไฟฟ้าจากโรงไฟฟ้านิวเคลียร์นั้น แท่งเชื้อเพลิงนิวเคลียร์จากขบวนการการแตกตัวหรือเรียกทั่วไปว่า ขบวนการฟิสชัน โดยอาศัยจากธาตุเริ่มต้นคือ ธาตุยูเรเนียม-235หรือธาตุพลูโทเนียม-239ทำให้เกิดขบวนการแบ่งนิวเคลียสหนักออกเป็นสองธาตุเล็ก ในการแตกตัวสามารถทำให้เกิดผลผลิตที่ได้เป็นสารกัมมันตรังสี และนิวตรอนจำนวนมหาศาลก่อให้เกิดการแตกตัวต่อไปอีก ขบวนการนี้เกิดในลักษณะลูกโซ่ ในทางทฤษฎีจะเกิดต่อเนื่องไปเรื่อยๆ เราต้องควบคุมปฏิกิริยาลูกโซ่ให้เหมาะสมของการใช้งาน ถ้าไม่สามารถควบคุมได้มันก็คือระเบิดปรมาณูนั่นเอง

แต่กรณีเครื่องปฏิกรณ์นิวเคลียร์ของโรงไฟฟ้านิวเคลียร์นั้นสามารถควบคุมปฏิกิริยาลูกโซ่ได้ และนำความร้อนที่เกิดขึ้นไปใช้งานเพื่อการผลิตกระแสไฟฟ้า การแตกตัวของ 235U ในเครื่องปฏิกรณ์ปรมาณูทำให้เกิดสารกัมมันตรังสีหลายชนิด รวมถึงธาตุไอโอดีน-131ด้วย

ฝุ่นกัมมันตรังสีมาจากไหน

ฝุ่นกัมมันตรังสีสามารถรั่วไหลออกจากแท่งเชื้อเพลิงได้หลายทาง ส่วนใหญ่ที่ก่อให้เกิดปัญหาในวงกว้างคือรั่วจากเตาปฏิกรณ์นิวเคลียร์ แท่งเชื้อเพลิงเสียหาย หรือการระเบิดของแท่งเชื้อเพลิงในเตาปฏิกรณ์นิวเคลียร์ สาเหตุจากเครื่องขัดข้อง หรืออุบัติเหตุทั้งทางตรงและทางอ้อม เช่น แผ่นดินไหวอย่างรุนแรง การไม่ควบคุมตามมาตรฐานที่กำหนด เป็นต้น

เมื่อเสียหายโอกาสการฟุ้งกระจายหรือการรั่วไหลออกไปภายนอกจะมากหรือน้อยขึ้นอยู่กับระดับความเสียหายของแท่งเชื้อเพลิง และการระเบิดกระจายเป็นฝุ่นผงเล็กๆ ไปทั่วบริเวณใกล้เคียงที่เกิดเหตุ และกระจายสู่ชั้นบรรยากาศเคลื่อนที่ไปตามกระแสลม และตกลงที่พื้นดินก่อให้เกิดการปนเปื้อนต่อสิ่งแวดล้อมและสิ่งมีชีวิต

เมื่อสารกัมมันตรังสีเข้าสู่ร่างกายโดยการปนเปื้อนจากอาหาร ทางอากาศโดยการหายใจเข้าไป ก็อาจก่อให้เกิดผลกระทบต่อสุขภาพได้ ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับชนิดของสารกัมมันตรังสี ความเข้ม ชนิดของรังสี ระยะเวลาและปริมาณ เช่น สารไอโอดี-131สามารถเข้าสู่ร่างกายและไปจับที่ต่อมไทรอยด์ของเราได้

การตรวจวัดกัมมันตรังสี

มีสารกัมมันตรังสีมาถึงประเทศไทยหรือไม่ คำถามนี้ก่อให้เกิดความวิตกกังวลสำหรับประชาชนทั่วไป ขอชี้แจงเบื้องต้นว่า ในประเทศไทยมีสำนักงานปรมาณูเพื่อสันติ ติดตามตรวจวัดการเปลี่ยนแปลงระดับความเข้มสารกัมมันตรังสีในอากาศอย่างต่อเนื่องเพื่อเฝ้าระวัง ซึ่งโอกาสการแผ่กระจายเข้ามาถึงในระดับอันตราย โอกาสก่อให้เกิดผลกระทบต่อสุขภาพมีน้อยมาก จึงไม่ควรตื่นตระหนกมากเกินไป