กินยาให้ถูกวิธี

ยารับประทานเป็นรูปแบบยาที่ใช้กันอย่างกว้างขวางมากที่สุด แต่ผู้ป่วยส่วนใหญ่ไม่ค่อยรู้วิธีการรับประทายาที่ถูกต้อง จึงขอแนะนำวิธีรับประทานยาที่ถูกต้องตามประเภทของยา ดังนี้

1. ยาก่อนอาหาร ให้รับประทานก่อนอาหาร (รวมทั้งนม ขนม ฯลฯ) ประมาณ 30-60 นาที (หรือถ้าลืม ให้รับประทานหลังอาหาร 2 ชั่วโมง) ยาที่ให้กินก่อนอาหาร มักเป็นยาที่มีข้อจำกัด หากกินลงไปแล้วมีอาหารอยู่ในกระเพาะอาหารจะลดการดูดซึมของยาลง ทำให้ยาออกฤทธิ์ไม่ดีเท่าที่ควร หรือไม่ได้ผลเลย จึงแนะนำให้กินตอนท้องว่าง นอกจากนั้น ยาที่ใช้ป้องกันการคลื่นไส้อาเจียน ต้องกินก่อนอาหาร 30 นาทีจึงจะได้ผลเต็มที่ และป้องกันอาการคลื่นไส้อาเจียนได้

2. ยาพร้อมอาหาร หรือหลังอาหารทันที

2.1 ยาพร้อมอาหาร ให้รับประทานอาหารครึ่งหนึ่งแล้วรับประทานยา แล้วจึงรับประทานอาหารต่อจนอิ่ม

2.2 ยารับประทานหลังอาหารทันที ให้รับประทานอาหารคำสุดท้าย แล้วรับประทานยาทันที ยาที่แนะนำให้รับประทานหลังอาหารทันทีจะเป็นยาที่มีฤทธิ์ระคายเคืองกระเพาะอาหาร หรือทำให้เกิดอาการไซ้ท้อง หรือคลื่นไส้อาเจียนถ้ารับประทานตอนท้องว่าง การรับประทานยาหลังอาหารทันทีจะช่วยป้องกันการเกิดแผลในกระเพาะอาหารด้วย

3.ยาหลังอาหาร ให้รับประทานหลังอาหาร 15-30 นาที

4.ยาระหว่างมื้ออาหาร ให้รับประทานยาก่อนหรือหลังอาหาร 1-2 ชั่วโมง โดยถ้าเลือกรับประทานยาเป็นก่อนอาหารแล้ว ครั้งต่อไปก็ต้องรับประทานยาก่อนอาหารทุกครั้งของการรักษาคราวนั้นๆ

5.ยาก่อนนอน รับประทานก่อนเข้านอน 15-30 นาที

6.ยาตามอาการต่างๆ เช่น ยาพาราเซตามอล ทุก 4-6 ชั่วโมง เวลาปวด หมายความว่า รับประทานครั้งละ 2 เม็ด เมื่อมีอาการปวด ถ้าต่อมามีอาการปวดอีกแต่ยังไม่ถึง 4-6 ชั่วโมง ไม่ควรรับประทานยานั้นซ้ำอีก เพราะอาจเกิดพิษจากยาเกินขนาดได้ ต้องรอให้ครบอย่างน้อย 4 ชั่วโมง จึงจะรับประทานยาครั้งต่อไปได้

การลืมรับประทานยาครั้งหนึ่ง ให้รีบรับประทานทันทีที่นึกได้ แต่ถ้าใกล้ถึงเวลามื้อต่อไปแล้ว ให้ข้ามมื้อที่ลืมไปเสีย อย่าเพิ่มขนาดยาเป็น 2 เท่าในมื้อต่อไปเป็นอันขาด

นอกจากนี้ยังมีข้อควรระวัง หรือคำแนะนำในการรับประทานยาต่างๆ ที่ควรใส่ใจ เช่น

- ควรรับประทานยาหลังอาหาร 1-2 ชั่วโมง เช่น ยาลดกรดสำหรับผู้ป่วยที่มีแผลในกระเพาะอาหาร นอกจากนี้แพทย์ยังสั่งให้กินยาลดกรดก่อนนอนด้วย เพราะในช่วงกลางคืนจะมีการหลั่งกรดในกระเพาะอาหารออกมากเช่นกัน

- รับประทานยานี้แล้ว ควรดื่มน้ำมากๆ อาจแบ่งได้เป็น 2 กรณี คือ ยาที่มีผลข้างเคียงทำให้คลื่นไส้อาเจียนมาก นอกจากควรกินยาหลังอาหารทันทีแล้ว ต้องดื่มน้ำตามมากๆ เพื่อลดผลข้างเคียงของยา

- รับประทานยาแล้วอาจง่วงนอน ยาเหล่านี้มีผลต่อระบบประสาทส่วนกลาง ควรหลีกเลี่ยงการขับขี่ยานยนต์ หรือทำงานเกี่ยวกับเครื่องจักรกล และที่สำคัญการรับประทานยาที่มีผลต่อระบบประสาทเหล่านี้ ควรต้องงดการดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์โดยเด็ดขาด

- ควรรับประทานยาติดต่อกันทุกวันจนยาหมด ยาบางชนิดเป็นยาสำหรับบรรเทาอาการ จะกินนานแค่ไหนขึ้นกับชนิดและความรุนแรงของโรค แพทย์จะเป็นผู้พิจารณาและกำหนดให้

- เคี้ยวยาให้ละเอียดก่อนกลืน ได้แก่ ยาลดกรดชนิดเม็ด หรือยาขับลมชนิดเม็ด จะมีคำแนะนำให้เคี้ยวยาให้ละเอียดก่อนกลืน เพื่อหวังผลให้ยาที่ถูกเคี้ยวแล้วนั้นกระจายตัวในส่วนของทางเดินอาหารได้อย่างทั่วถึง ทำให้ได้ผลจากการักษาที่ดีที่สุด